Meisje met een verstandelijke handicap schrijft kinderboek
Biruta vocht en overwon met ‘Hoepie
de
Takkenrol’.
Door
Esther Gotink (Amersfoortse courant d.d. 13-1-2001)
Amersfoort –
Veertien jaar was ze, toen ze voor het eerst leerde lezen. Nu, negen jaar na dato, heeft de verstandelijk gehandicapte Biruta
Schaap uit Amersfoort samen met haar taaldocente een kinderverhaal geschreven. 'Hoepie de Takkentrol' is het opmerkelijke resultaat van
een half leven vechten tegen een ontwikkelingsachterstand.
Biruta
kan zich met trots de schrijfster van een kinderboek noemen. Letterlijk opgeschreven heeft ze het niet, daarvoor heeft ze de hulp gehad
van de Amersfoortse kinderboekenschrijfster Jënnine Staring. Wel heeft ze het verhaal helemaal zelfbedacht en belangrijker nog, is ze
in staat het zelfstandig aan iedereen voor te lezen; enkele jaren geleden had niemand dat voor mogelijk gehouden. Als tiener kon de
Amersfoortse nauwelijks een woord herkennen. Hoewel Biruta's fysieke leeftijd 23 jaar is, ligt haar verstandelijke leeftijd beduidend lager. Door
een aantal slopende ziekteperiodes en aanvallen toen zij kind was, heeft ze waarschijnlijk een hersenbeschadiging opgelopen, waardoor ze niet meer zo snel kan meekomen met de rest.
Pas vanaf haar achtste levensjaar is Biruta's leven in een rustiger vaarwater gekomen en kon zij voor het eerst naar school: het speciaal onderwijs voor zeer moeilijk
lerende kinderen. "De directeur vergeleek mij met een stuk gatenkaas," vertelt ze nu. "Mijn moeder vergeleek mij met een puzzel waarin stukjes ontbraken. Ik kon de dingen niet aan elkaar breien tot
een geheel, waardoor het leren moeizaam verliep." Doordat de kinderen uit de klas merkten dat ze niet kon meekomen, en haar daarmee confronteerden, werd Biruta's leesvermogen
steeds verder geblokkeerd. Ze ontwikkelde een angst, waardoor haar leerkrachten uiteindelijk alleen de conclusie konden trekken: Biruta
kan niet lezen. Haar ouders zagen dat anders en stelden dat hun dochter met veel persoonlijke begeleiding wellicht beter zou kunnen leren. Burita's
moeder, die ook leesmoeder op school is geweest, ging met haar naar de bibliotheek om boekjes uit te zoeken en samen te lezen.
Door
de achterstand in leerjaren terwijl ze lichamelijk wel verder is ontwikkeld, kon Biruta zich niet identificeren met de zogeheten bot-boekjes die in de eerste schooljaren worden
gebruikt. Deze zijn geschreven voor kinderen tussen de zes en acht jaar; Biruta was inmiddels al veertien. Uiteindelijk hebben haar
ouders contact gezocht met Jennine Staring.
Plezier in lezen
Jennine werkt als vrijwilligster op de School op de Berg en brengt daar kinderen met een achterstand in hun taalontwikkeling plezier in het lezen
bij."Mijn uitgangspunt is altijd dat kinderen die bij me komen, kunnen lezen," zegt de schrijfster. "Op de één of
andere manier zijn ze geblokkeerd in die kennis. Ik probeer uit te zoeken wat er specifiek met het kind aan de
hand
is. Biruta liep bij het inhalen van haar achterstand vast op haar onzekerheid. Dus heb ik
bij de leeslessen met haar voorop gesteld dat elke letter die ze herkent is al een fantastische prestatie is."
Elke
woensdagmiddag bezocht Biruta het huis van Jennine, waar ze geleidelijk beter leerde lezen."Uiteindelijk kwam steeds naar voren dat ze de onderwerpen waar over ze las helemaal
niet leuk vond. Ik heb toen voorgesteld: dan maken we iets watje wèl leuk vindt." Daar uit kwam het boekwerk 'Hoepie de
Takkentrol', een vrolijk verhaal van een raar wezentje dat Biruta tegen het lijf loopt. "Telkens bespraken we een hoofdstuk en dan
zette ik dat op papier. Biruta beoordeelde vervolgens of ze het ermee eens was. Ze was
echt kritisch." En nu ligt er voor het verstandelijk gehandicapte meisje een tastbare prestatie. "En nog wel op het vlak van
lezen, waar ze zo'n hekel aan had gekregen. Ook voor mij is het een uniek project geweest. Want
Biruta is een doorzetter. Ze heeft niet alleen 'van mij geleerd; andersom was het minstens zo waardevol."
ROC Utrecht SPW